İlişki Bağımlılığı ve Kurtulma Yolları

İlişki Bağımlılığı

İlişki bağımlılığı, kişinin partnerini sürekli kontrol etme ve yönetme ihtiyacı ile birlikte doğan, kaybetme korkusu, kıskançlık ve aşırı sahiplenmenin yaşandığı sağlıksız ilişki biçimidir.

İkili ilişkiler her zaman iki bireyin birbirine karşı hissettiği yoğun sevgi ve muhabbet ile başlar. Kadın ile erkeğin birbirine karşı duyduğu bu yoğun duygu durumları bazen hafifçe aşarak sağlıksız bir iletişim ve ilişki bağımlılığı haline dönüşebilir. Elbette ki bu durumun yaşanmasının altında bazı olumsuz yaşanmışlıklar ve sosyal biyolojikler olsa da yardım alınması gereken bir durumdur.

Olağan seyrinde giden bir ilişkide bir anda kendinizin ve ilişkinizin dengesi bozulmaya başlayınca bir şeyler rayından çıkmaya başlamış demektir. Sağlıklı bir ilişkide bireyler kendini mutlu ve hayata karşı motive hissederken, sizde bu durumun tam tersi yaşanıyor, partneriniz sürekli takip ediyor, kıskançlık ve aşırı sahiplenme krizlerine giriyor ve kendinizi ve ilişkiyi kaybetmeye başlıyorsanız o ilişkide bağımlılık başlamış demektir.

İlişki bağımlılığının en büyük nedenlerinden biri kişinin kendini partneri karşısında yetersiz ve değersiz hissetmesidir. Bu da beraberinde muhtaçlık duygusu, onaylanma ihtiyacı ve mutsuzluğu karşısındaki insan ile tamamlamaya çalışması ile başlar, çatışma ortamı ortaya getirir. Karşı taraftan yeterli ilgi ve anlayış gelmediği takdirde artık sevilmiyor, istenmiyor duygusu ile partnerini kaybetmekten kişi daha çok bağlanma ve bocalama dönemine girer. Her insan elbette sevildiğini, insanda huzur bulmak ya da sıkıntılarını paylaşarak rahatlamak ister fakat duygusal yoksunluk, beraberinde kıskançlık ve partnerini kıstamaya, yönetmeye doğru evrilmiş ise o ilişki artık bağımlı ilişkisi haline dönmeye başlamış demektir.

Bu bozulan dengede bir tarafı diğerine karşı aşırı bağımlı hale geldiğinde hem bağımlı olan hem de bağımlı olunan kişi için olumsuz sonuçlar yol açabilir. Bağımlılık bozukluğu evlilik hayatını da olumsuz etkileyen, eşler arasında ciddi sorunların yaşanmasına neden olan sorunlardır. Bağımlılık duygusu taşıyan bir birey, eşini sürekli yönetme ve kontrol altına tutma istemesi karşı tarafın belli bir süre sonra tepkisi ile karşılaşmasına neden olur. Evlilikte en sıkıntı sorun olan baskı, kıskançlık ve kontrol etme bir noktadan sonra evliliğin bitmesine bile neden olacak ya da bireyin kendine zarar verecek boyutlara ulaşmasına neden olabilir.

Bağlılık İlişki Belirtileri

Partnerden sürekli onay ve ilgi ihtiyacı: Bağımlı kişi, kendisini değerli hissetmek için sürekli partnerinin onayına ve ilgisine ihtiyaç duyar. Yaşadığı yetersizlik hissini andan olacağı ilişki, ilgi ve takdir edilme ile tamamlamaya çalışarak kendini mutlu ve iyi hissetmeye çalışır. Fakat bu durum zamanla partneri üzerinde oluşan aşırı baskı ile ilişkinin yıpranmasına ve sorunların yaşanmasına neden olur.

Kontrol etme ve yönetme ihtiyacı: Bağımlı kişi, sürekli partnerini kontrol etme ve yönetme ihtiyacı hisseder. Onu takip etmeyi bıraktığında ilişkinin kontrolünü kaybedeceğini düşünür. Partnerine aslında tam anlamı ile güvenmez, sürekli ondan gizli bir şeyler yaptığını ya da hayatında başka olduğu düşüncesi ile kendini bocalamış ve boğulmuş hisseder. Asıl yansıtması bu durum tamamen bağımlı kişinin duygu dünyasında kendinin ürettiği vessveselerdir. Hal böyle olunca ilişkisini kaybetmemek adına partnerin özgürlüğünü kısıtlamaya, her kendisi ile vakit geçirmesini istemeye başlar. Onun özgürlüğünü ve sosyal hayatını kısıtlayarak, partnerini boğulmuş hissettirecek durumlara sokabilir hatta kendinden uzaklaştırabilir.

Kıskançlık ve sahiplenme: Bağlı kişi, partnerinin her hareketini kontrol etmeye çalışır ve diğer insanlarla olan ilişkilerinde kısıtlamaya çalışır. Aile, iş, sosyal hayat ve arkadaş ortamından uzaklaştırarak hayatının merkezine kendini koymasını ve hayatında sadece kendinin olmasını hissettirmesini bekler. Bu durum, partnerde güvensizlik ve mutsuzluk yaratarak ilişkinin bozulmasına yol açabilir.

Ayrılık korkusu: Bağlı kişi, partnerinden ayrılmaktan aşırı derecede korkar ve bu korku onu manipülatif davranışlara itebilir. Hayatında o olmadan hiçbir şeyin anlamı ifade etmediğini düşünür bu sebeple terk edilme korkusunu hat safhada yaşar. Partnerinin üzerine aşırı düşerek ve onu gıdıklayarak, yoksa onun her şeyi yada kötü davranışını göz yamartarak onu kaybetmemeye yada elde tutmaya çalışır. Fakat bu durum çoğu zaman manipülatif yaklaşımın da beraberinde getirebilir. İyi niyetli olmayan bir partnere sahip olan bağımlı kişi, o kişinin manipülasyonlarına maruz kalarak ona kaybetmemek adına istemeyen ve oylarıarını karşıabilir. Partnerinin onu terk etmemesi yada onu kaybetmemek için hep “eye” evet diyen bağımlı kişilik belirginliği, kişiliğini yada değerlerini yitirecek durumda düşebilir. Bu sebeple ilişkilerde dengeli her zaman önemli olur.